Büyük Ä°slam âlimlerinden Abdülhalık-ı Goncdüvani “kuddise sirruh” hazretlerine, bir gün bazı gençler;
- Efendim, bizim için nefs mi çok zararlıdır, yoksa ÅŸeytan mı? diye sordular.

Cevabında;
- Nefs-i emmareden hasıl olan kötülükler, insanın kendi hastalığıdır, buyurdu. Öldürücü zehirdir ve kullukla baÄŸdaÅŸmaz.

Ve ekledi:
- Dışardan gelen kötü istekler ise, ÅŸeytandan gelir ve ufak bir ilaç ile, kolayca giderilebilir.

Nitekim,
- Âyet-i kerimede mealen; (Åžeytanın aldatması, elbette zayıftır) buyuruldu.

Ve altını çizdi:
- Bizim en büyük düÅŸmanımız, nefsimizdir. Can düÅŸmanımız, her zaman yanımızda bulunan bu azılı arkadaşımızdır.

Sordular:
- Ya ÅŸeytan efendim?
- Åžeytan, dışarıdaki düÅŸmanımızdır ve bu iç düÅŸmanın yardımı ile bize saldırıyor. Onun yardımı ile bizi yaralıyor.

Ve özetledi:
- Velhasıl varlıklar içinde en cahil olanı, insanın nefsidir. Çünkü, hep kendine düÅŸmanlık yapmakta, hep, kendini yok edici ÅŸeyleri istemektedir.

Åžöyle bitirdi:
- Her isteÄŸi, Allahü teâlânın yasak ettiÄŸi ÅŸeylerdir. Her iÅŸi, sahibi olan ve bütün iyiliklerin sahibi bulunan Allahü teâlâya karşı gelmektir. Hep, kendi can düÅŸmanı olan ÅŸeytana uymaktadır.

Hakiki tövbe nedir?

Bir gün de sordular:
- Hakiki tövbe nedir efendim?

Buyurdu ki:
- Tövbe, bir günahı iÅŸledikten sonra, piÅŸman olup o günahı terk etmek ve bir daha yapmamaya kuvvetli karar vermektir.

- Dünyalık bir sebeple piÅŸman olursa efendim?
- O zaman tövbe olmaz.

- Tövbe edince, günahlar muhakkak affolur mu efendim?
- Elbette. Åžartlarına uyularak tövbe edilince, küfür ve günahlar muhakkak affolur. Bu hususta ÅŸüphe etmek caiz olmaz. Çünkü cenâb-ı Hak, tövbe eden kulunu af edeceÄŸini vaad etmiÅŸtir. O, vaadinden dönmez.